Magazine Attualità

Esclusivo – Intervista a Mario Puddu, dalla Lingua Sarda Comuna a Su Sardu de Mesania, all’ “ostinazione” a scrivere solo in Sardo. E sull’essere sardisti, oggi.

Creato il 27 ottobre 2013 da Rosebudgiornalismo @RosebudGiornali

cop_gramm_lsdi Rina Brundu. La mia conoscenza virtuale con Mario Puddu (1) è datata. Sono dieci anni ormai che ci si “sente” a date scadenze. A Mario debbo la riscoperta del Sardo come lingua con una dignità pari a tutte le altre, un riavvicinamento alla mia cultura natìa che mercé la lontananza fisica non avrebbe potuto avvenire altrimenti. Per quanto ho potuto ho sempre seguito il suo lavoro, anche nei miei siti, non senza qualche difficoltà. Il maggiore ostacolo che ho incontrato è sempre stato dato dal fatto che per comunicare con Mario bisogna conoscere la sua lingua sarda, una modalità di interazione nobile ma anche non facile per chi non ha le necessarie conoscenze tecniche.

Partendo dall’idea che valesse la pena dare maggiore visibilità al suo operato, farlo conoscere anche fuori dal confine linguistico che gli è tanto caro, ma soprattutto con l’obiettivo di chiarirmi le idee rispetto ad alcune sue “posizioni” e ad alcune importanti questioni relative alla Lingua Sarda, ho proposto a Mario l’intervista che segue e gli ho chiesto di poter avere le risposte anche in italiano ma, come si evince, ho ottenuto il risultato solamente a metà. Personalmente non concordo con la scelta dell’autore – e gliel’ho fatto presente – tuttavia, per natura, per elezione, credo fermamente che si debbano rispettare le manifestazioni e le ragioni dell’anima altrui nella loro interezza e farne fonte di maggiore insegnamento per noi stessi. Sperando dunque di avere comunque fatto qualcosa di utile, pubblico questo piccolo lavoro, mentre a Mario va il mio grazie “de coro” per il tempo dedicatomi, per la sua pazienza e la sua cortesia di sempre.

 

D. In Rete si legge che “La Limba Sarda Comuna (LSC) è una varietà scritta della lingua sarda, sperimentalmente adottata nel 2006 dalla Regione Autonoma della Sardegna per la redazione di documenti ufficiali in uscita, con carattere quindi di coufficialità”. Ci puoi spiegare meglio cos’è in realtà la LSC?

R. Po ischire ite est sa “LSC” tocat a lígere su documentu «LIMBA SARDA COMUNA Norme linguistiche di riferimento a carattere sperimentale per la lingua scritta dell’Amministrazione regionale» chi sa RAS at decídiu de «adottare» (delíbbera n. 16/14 de su 18/04/2006) e chi si podet sèmpere iscarrigare in pdf de su situ suo. Sinono, si est a foedhare de su chi si liget, poneus «varietà scritta della lingua sarda» o intendhet (apo inténdhiu cursistas FILS naendho chi sa LCS est unu «standard»), est a andhare aifatu de is opiniones.

Personalmente custas «Norme» dhas apo lígias bortas medas: candho si naraiant “LSU”, pubblicadas a contu de sa RAS su 2001 (e a propósitu apo iscritu fintzes unu libberedhu, Condaghes, Totu su sardu, osservatziones e annuntas a sa proposta de sa Cummissione regionale, 2001) e candho, a is primos de nadale de su 2005, cun sa convocatzione de sa Cummissione noa apo arreciu de s’Assessorau sa «Proposta di Limba Sarda Comuna del Prof. Corraine» coment’e o.d.g. de sa riunione convocada po su 18 (o 19, no arregodo bene) de nadale.

Pentzae si no dh’apo lígia e torrada a lígere totu cun atentzione pentzandho de agatare novidades! Novidades poite? Fintzes ca in su documentu chi iat aprovau a unanimidade sa Cummissione (s’únicu puru), e cun su Presidente Soru presente, in sa riunione de su 23 e 24 de cabudanne 2005 (Castedhu, Caesar’s Hotel, sa primu riunione dedicada a sa limba apustis de àteras bàtoro dedicadas a su “Questionario sociolinguistico”) dhue fut iscritu chi «la Giunta» «ha dato mandato alla Commissione tecnico-scientifica sulla lingua sarda (nominata con deliberazione n. 20/15 del 9 maggio 2005) di individuare una varietà linguistica naturale che costituisca un punto di mediazione tra le parlate più comuni e diffuse e aperta ad alcune integrazioni volte a valorizzare la distintività del sardo». Chi coment’e cosa de sa Cummissione est assumancu assurda, ca si est «la Giunta» chi «ha dato mandato alla Commissione», ite depet aprovare sa Cummissione? Custa depet solu fàere! Pentzo chi teniat sensu solu ca Soru at bófiu fàere una discussione cun is cummissàrios e a s’acabbu cun cussu «varietà linguistica naturale che costuisca un punto di mediazione tra le parlate più comuni» pariat chi fustis totus de acórdiu.

In cuss’idea de «mediazione tra le parlate più comuni» deo dhue seo istétiu in prenu de candho mi ndhe seo interessau e dh’apo formalizada in sa «Proposta aperta: totu sa limba est uficiale, unificatzione ortogràfica po totu su sardu, limba de mesania po sa Regione» pubblicada su 2004 a incuru de su Comitau abbia a unu sardu comunu (P. Corongiu, M. Virdis, M. Puddu).

Ma sa Cummissione no dh’ant riunia prus po «individuare una varietà linguistica naturale» e ne po cuncordare «un’ortografia comune a più varietà» comente narat fintzes sa delíbbera de adotzione; e antzis calecunu, fora de sa Cummissione, at pediu sa “cosa” giai fata a Prof. Corraine.

E salvu calecunu cambiamentu abberu de pagu contu (at aciuntu s’art. plurale IS, su pronúmene de 3ˆ pers. cumplementu «DDU, DDA, DDI», po s’iscritura de is cunsonantes mudòngias ndhe at bogau is paréntisi de mesu e postu /c/, /p/, /t/ e no prus «c(c), p(p), t(t)» comentu fut in sa LSU), che at bogau sa /z/ sonora e postu sa /g/ africada coment’e operatzione chirúrgica, apo agatau sa LSC = LSU.

Chi is foedhos siant de su sardu est pagu ma seguru. Ma ite bolet nàrrere “comunu” e ite “limba”? Si assumancu su beneméritu chi dh’at presentada iat iscritu sa proposta cun su chi issu narat LSC si fut cumpréndhiu luego fintzes ite est sa limba, o, méngius, ite sardu at isceberau po dhu presentare coment’e “comunu”. Ma at iscritu totu in italianu, a parte is elencos de foedhos pigaos a iscéberu (e operaos puru) coment’e chi sa limba siat unu collage.

E sigomente una limba no est mai una lista de foedhos, isceberaos bae e busca cun cale critériu e a dónnia modu in manera abritrària personale – deosi faet chie foedhat, o iscriet, segundhu su chi dhi serbit e ite tenet de nàrrere, ma  a sa limba serbint totus is foedhos de su patrimóniu cosa sua po nàrrere totu su chi si podet tènnere de nàrrere –, mi est partu deasi cosa de erríere (po no nàrrere  su contràriu), chi apo contau cantos foedhos dhue at: 783 e  no prus de 20 propositziones. Si custa est una limba!

Sa chistione et chi sa LSC bolet èssere duas cosas:

a) Una proposta de iscritura/ortografia, cosa chi in parte manna faet bene ma no in manera cumpleta, e deosi no permitit de regularizare totu s’iscritura, ca no ponet a fundhamentu su princípiu “fonema diferente/grafema diferente”, e in prus est pentzada solu coment’e cosa po sa “LSC” e no po totu su sardu, coment’e a nàrrere “is àteros si arrangent!”. E cantu est berus chi sa Cummissione no at afrontau peruna chistione de iscritura dhu narat sa lítera de s’Assessorau in data 8 de làmpadas 2006 a is Cummissàrios cun «Oggetto: ortografia unitària per le varietà del sardo»:  «Preg.mi Professori, al fine di portare a termine l’impegno assunto dalla Giunta regionale sulla definizione di un’ortografia unitaria per tutte le varietà del sardo, ribadito recentemente anche nella deliberazione n.16/14 del 18 aprile scorso che approva la Limba Sarda Comuna, su richiesta dell’Assessore Elisabetta Pilia vi trasmetto copia delle proposte elaborate dal prof. Bolognesi e dal prof. Puddu, con preghiera di esprimere un parere in tempi quanto più possibile brevi.» e ite ant fatu no dh’isco.

b) Sa “LSC” bolet èssere una proposta de limba a manígiu de sa RAS e solu in essia. Chi is Sardos, e no solu sa RAS, tengiaus bisóngiu de unu sardu a manígiu comunu est pagu ma seguru (fatas salvas totus is foedhadas e in prus de custas); ma, e cunsideru a parte po sa manera de pònnere in pràtiga un’idea giusta, no si podet pònnere a fundhamentu un’idea de disistima e iscórriu tra Sardos e Sardos comente est sa “LSC”, chi própriu de «mediazione tra le parlate più comuni e diffuse» NO est e ancora prus pagu «varietà linguistica naturale» ca in custa naturale NEMOS si est mai postu a isceberare is foedhos cun calecunu presumu de fàere “istandard”, e dhue at fintzes una sintassi e una grammàtica chi bolet istudiada e no cuncordada a sa manera de is ingenieris chi progetant cosas “istandard” comente faet sa “LSC” po is verbos (e de sintassi mancu s’umbra).

Is foedhos limba sarda comuna in cummissione su 24/09/2005, in sa discussione cun Soru, funt essios de buca mia (ca a Soru no dhi pariat bonu a dha nàrrere de mesania) ma fia pentzandho a su sardu de mesania, chi intantu est limba sarda in prenu, naturale cantu a totu s’àteru sardu, e abberu prus comunu in su sensu chi tenet cun s’àteru sardu prus piessignos in comunu de cantos ndhe tenent in àteras foedhadas. Po cussu etotu est prus adata a fàere de riferimentu po totu su sardu ca cun totu su sardu tenet prus pagas diferéntzias.

E a rilevare e documentare méngius su sardu de mesania fut su primu trebballu chi depiat fàere sa RAS, si no furint istétios cun s’idea de “veni vidi vici” e chi is limbas e ortografias si faent a decretu, cosa poi arresurtada “intoccabile” puru in is manos de is funtzionàrios “custodi” cun totu chi in dónnia logu est iscritu chi deasi no est.

Serbiat un’àtera «varietà di sardo», custa borta iscrita, ma chi nemos foedhat ca nemos podet ischire it’est custu collage, salvu is solutziones de iscritura? E at a èssere “comuna” ca in calecuna manera, a su postu de si ndhe serbire sa RAS in essia, cun su “sistema” de is isportellistas (chi tenent bisóngiu de trebballare e no de segamentos de conca) cricant de dha impònnere a totus faendho fàere tradutziones chi nemos at a lígere? Sa bona volontade giai mi paret meda, ma su pistamentu de abba su matessi.

 

D. È cosa nota che l’idea stessa di una lingua che mostra tratti di artificialità – com’è il caso del modello linguistico comune da te proposto (sardu de mesania) – ha sollevato moltissime critiche, anche aspre, quale è la tua posizione in merito?

R.  Primu cosa is osservatziones e críticas chi apo fatu in sa riunione de sa Cummissione su 18 (o 19) de nadale 2005, formalizadas in iscritu e mandhadas a totu is Cummissàrios (in cussa riunione mancaiant Paulis, Bolognesi, Contini, Lupinu). Candho Soru at fatu sa delíbbera, sigomente po su chi funt is “Norme di riferimento” e su chi est iscritu in sa delíbbera de adotzione est possíbbile totu su sardu (a parte is foedhos isceberaos e… operaos!), apo nau chi ibertaia a bíere una pàgina iscrita in LSC e candho calecunu mese apustis ant iscritu calecuna cosa (si no arregodo male de Pepe Corongiu oramai funtzionàriu de sa RAS) apo nau chi cussu NO fut unu sardu comunu. E no potzo arregodare cantas bortas e in cantos logos ndhe apo foedhau (ma depo arregodare unu de is úrtimos paragràfos de sa Grammàtica de sa limba sarda, ed. Condaghe 2008).

In is deghinas de cursos de limba sarda chi apo fatu po docentes e àtera gente manna e de dónnia calidade, e mescamente is su Labboratóriu in s’Universidade po is Istudentes, deo, e totu impare cun s’àteru materiale chi pòngio a dispositzione, dhis giatzo fintzes una cópia de is “Norme di riferimento” de sa RAS, no solu po chi dhas lígiant ma fintzas ca, a parte chi sa limba sarda no dha porto in busciaca deo, po mimi totu is personas naschint, depent crèschere e mòrrere puru coment’e personas, líbberas, e si faent calecuna cosa méngius chi dha fatzant ca dha cumprendhent e no ca calecunu si dha imponet.

Ma si foedho de fonologia e de ortografia non potzo leare una fantomàtica “LSC”: foedho de sa limba sarda, de totu su sardu, e po un’iscritura a critériu de totu is foedhadas (in sa Grammàtica apo distintu ses princípios de iscritura po fàere un’iscritura/ortografia a critériu, po pòdere iscríere totu is foedhadas cun is matessi critérios e chentza nòghere a manc’una!).

Po su chi est propriamente sa limba e unu sardu a manígiu comunu (de sa RAS e de chie dhu bolet manigiare, comente seo faendho deo in custas arrespostas puru, comente apo fatu unas cantu relatziones, e comente apo iscritu in totu su chi est ispiegatzione in sa Grammàtica e como fintzes in su DitzLcs), deo insisto in tres cosas:

1. Is Sardos nosi depeus istimare ca chentza de custu sigheus a mòrrere fintzes coment’e pópulu e is presuntziones abbarrant solu presuntziones, cosas buidas, mortas;

2. Totu su sardu depet èssere connotu, chistiu, istudiau, postu in contu e valorizau ca totu est bonu e totu serbit (prima de totu ca est sa primu e méngius capacidade chi teneus de foedhare, e no podet fàere efetu bellu a nàrre a unu “Cussu gai est sardu, ma no est su giustu”, opuru, eja, però iscrie “abba” e si boles lige “àcua”, paret chi no apant mai inténdhiu una chistione de didàtica!).

3. A is Sardos puru serbit una variedade a manígiu comunu e sigo a nàrrere, e sèmpere prus cumbintu, chi su sardu de mesania est su chi andhat bene, e no est ne artefatu e ibertare a fàere po no isco cale tempus benidore: dhu’est, fintzes si no est unu “standard” e a dónnia modu tenet de si cumpletare cun su chi podet bènnere de totu su sardu comente iat a fàere calesiògiat àteru iscéberu, e si podet fàere connòschere apustis e in prus de su chi donniunu foedhat, comente donniunu depet àere sa possibbilidade de connòschere totu s’àteru sardu.

A su sardu de mesania dhi po dedicau in sa Grammàtica is pàginas de 626 a 636.

D. A titolo esemplificativo facciamo una digressione grammaticale: vorrei profittarne per saperne di più sull’idioma di Villanova Strisaili. Tu hai sempre definito questo dialetto come dotato di caratteristiche proprie all’interno dell’humus ogliastrino di riferimento, potresti chiarire questi tratti che lo rendono a suo modo unico?

R. Tèngio pagu cosa de Bidhanoa. Istandho a sa cummédia «Unu isciopero in Biddanoa» (pubblicada in Isole, Edizione Terza Pagina, Grafica del Parteolla 2006) e un’àteru pagu de contos chi ant iscritu is piciochedhos de iscola (ma méngius iat a èssere a ndhe arregòllere àteru), si biet bene chi su bidhanoesu est una foedhada, prus che ogliastrina, de mesania e innoghe sinnalo solu is chimbe piessignos chi distinghent sa mesania:

1. bogat sa prima persona sing. indic. pres, de is verbos in -o (cumprendho, potho, tèngio, apo pòngio, conto). Sa 2ˆ e 3ˆ pers. funt oguales in totu su sardu; 1ˆ, 2ˆ e 3ˆ pers. plurales de 1ˆconiug. faent andhaus, agatais, corcant; de 2ˆ coniug.: 2ˆ pers. sing. tenes, 3ˆ faet, paret, tenet (che in log./nuor.), is pers. pl.: depeus, bieus, lompeus, teneus, depeis, boleis, faent, tenent, pretenent (che in camp. 1 e 2ˆ, ma a mesu tra log./nuor. e camp. sa 3ˆ); de sa 3ˆ coniug. arresurtat solu sa 1ˆ p. pl: pedius, essius (che in Ardaule e a dónnia modu de mesania, tra su log. pedimus, essimus, e su camp. pedeus, esseus).

2. Narat su pronúmene de 3ˆpers. cumplementu dhu/dhos, dha/dhas, dhi/dhis.

3. Bogat is númenes e agetivos de sa classe in -e in -e che in log./nuor. e faet su plurale de sa classe in -u a sa log./nuoresa in -os: fàmene, mere, monte, frades, canes, males, contos, istràngios, untúrgios, antzianos, nostros, custos, annos.

4. Narat s’art. plurale únicu IS che in campidanesu.

5. Unu fonema distintivu e prus de mesania est sa /g/ africada chi dhu faet assimbigiare prus a su campidanesu: légiu, ocisórgiu, tèngio, pòngio, gigarru (ue log. e nuor. iant a nàrrere sa /z/ sonora (lezu, ochisorzu, tenzo, ponzo, zigarru).

Po nàrrere calecun’àtera cosa, faet is cunsonantes a lampalughe (benne/enne, bitu/itu, bogandho/ogau, domu/omu, gopae/opae); faet is particípios passaos chentza sa cunsonante de sa desinéntzia (che in totu su sardu de Núoro a bàsciu, ma comente no faet su log. e baroniesu):

bogae > bog-au, benne > bénn-iu, finie > fin-iu; su gerúndiu in -andho (cambiandho), -endho (biendho), -indho (morindho).

Su léssicu iat a bòllere un’atentzione distinta e iat a tocare de ndhe tènnere meda de prus, fintzes si calecuna cosa si podet giai bíere cun is pagos foedhos de sa cummédia e, mancu a dhu nàrrere, est de mesania!

D. Di recente ti sei impegnato nella redazione dell’innu “Fortza Paris” o meglio de “S’innu de sa Natzione”, qual è lo scopo di questo progetto e che risultati sta ottenendo? Qual è stata la fonte ispirativa del testo?

R. A nàrrere «impegnato nella redazione» de s’Innu de sa natzione est abberu tropu! Totu su prus a dhu fàere a CD e a fàere sa presentada (chi aus fatu su 13 de abrile in su cine teatru chi s’Amministratzione de Sàrdara s’at postu a dispositzione). Fut unu testu chi aia iscritu su 1985 (pubblicau su 1991 in Po chi líbbera torres e sias!) e chi su maistu Ennio Camedda de Musei iat musicau (e mi praghiat puru). A pagu a pagu est naschia s’idea de dhu fàere a innu (deo dhi naro “de sa natzione”, si at a èssere!) e fustis cricandho de dhu fàere cantare a calecunu Coro po fàere su CD.

Duos atóbios importantes: unu cun s’antropòlogo Bachis Bandhinu chi dh’at criticau coment’e cosa chi insistiat tropu in su passau (apo agatau sa crítica deasi giusta chi de Castedhu a Santu Giuanni sa pesada de mesu dh’apo torrada a fàere, mancari salvandho calecunu cuncetu chi no depiat mancare); s’àteru atóbiu cun su maistu cumposidore Mariano Garau (chi a sa gente dhi at a nàrrere pagu ca no ischeus mancu is professiones e capacidades chi teneus, ma provai a dhu cricare in internèt), allievu de un’àteru grandhe cumposidore, Don Allori. Fintzes a pagu prus de un’annu a como no connoschia a Mariano e candho apo bistu chi dirigiat unu Coro polifónicu pigu e dhi propòngio de dhu preparare a cantare s’Innu… Una pariga de dis e dhi at iscritu un’àtera música!

Dh’at fata adatare po dha sonare sa Bandha a su maistu Giuanni Fodhai (àteru talentu mannu chi no ischeus de tènnere!), at fatu preparare po dhu cantare àteros duos Coros Polifónicos (de Sanluri, de su Maistu Antoni Pittau, e de Arbus de sa Maista Anna Maria Dessì) e su 20 de santuaine 2012 in Arbus aus fatu sa registratzione: cun sa diretzione e arrangiamentu de su Maistu Fodhai sa Bandha de Arbus at sonau s’Innu e is tres Coros – su de tres est cussu de Mariano, de Iglésias – ant cantau. Prus de chentu personas, una cosa istravanada! Fatu su CD e fata sa presentada.

Terzapaginaworld ses istétia sa primu chi dh’at postu in internèt (ma apustis dh’ant pubblicau assumancu àteros chimbe sitos) e in internèt at giai registrau prus de 6300 intradas, funt cumenciandho a dhu cantare àteros Coros e sonare àteras bandhas, calecuna arràdio dhu ponet dónnia die e gente chi mancu pentzaia narat ca dhi praghet meda (e deosi mi dh’at nau gente meda). Deo dh’apo presentau in d-unas cantu iscolas e dh’apo a sighire a fàere puru.

Ite mi at ispintu a dhu fàere? Est naschiu de su coro, antzis de s’istória de is Sardos, iscaminaos, a orrodas isgónfias, avilios, candho sa responsabbilidade/libbertade nostra est de èssere gente in prenu in manera personale e colletiva: pesa e bae a sa lughe, a sa vida, o natzione de numen Sardigna: beridade prus santa e prus digna est chi líbberas sigas, e sias! Serbit chi is Sardos dhue pongiaus coro e mente e unidade, chi est sa capacidade chi sa dipendhéntzia at fatu a farinos, ma chi podeus fàere noso puru, coment’e dónnia pópulu chi agatat s’istrada sua, su camminu de sa libbertade/responsabbilidade personale e colletiva.

D. Che significa essere sardisti oggi, oltre ad ostinarsi a scrivere sempre e soltanto in sardo?

R. Custu iat a tocare de dhu pregontare a is sardistas, si po sardista si bolet nàrrere iscritu o militante de su Partito Sardo d’Azione. Deo, apustis de su períudu chi fui iscoberendho Sardigna e Sardos e apo fatu parte de su Movimentu de Su Populu Sardu, seo intrau in su PSd’Az. (1981) pentzandho chi finalmente dh’iat acabbada de èssere unu partidu regionalista po èssere su partiu natzionale de is Sardos. Biendho su chi at sighiu a fàere mi seo cumbintu ca fut unu mortu biu e de su 1994 no mi seo iscritu prus (mancu cun àteros) e apo sighiu e sigo a èssere indipendhentista, ca sa funtzione de unu partiu sardu est cussa de interpretare totu s’istória de sa natzione sarda, no de si che mòrrere in chistiones de segamigasu, fintzes si a su PSd’Az. e a is sardistas arreconnosco una dignidade chi is setziones sardas de is partidos italianos no tenent mancu postas totu a unu muntone. Ma unu partiu o serbit o tocat a dhu cambiare, no si podet leare che un’ídolu!

Intanti deo no seo prus sardista: seo solu sardu, chi est una cosa ogetiva, dhue at bell’e pagu de isceberare e cussa est sa libbertade e responsabbilidade chi nosi tocat a totus.

A dónnia modu, in s’isperiéntzia chi apo tentu cun is sardistas innanti, aintru de su PSd’Az e apustis fora no mi arresurtat in peruna manera chi a èssere sardista apat bófiu nàrrere «ostinarsi a scrivere sempre e soltanto in sardo»: si mi faes nàrrere apo connotu su contràriu!!! Ma sèmpere “a favore della lingua sarda” però!

Si, a su contràriu, calecunu pentzat chi, a dónnia modu, Mario Pudhu, eticheta o no eticheta, «si ostina a scrivere sempre e soltanto in sardo» dhi fúrrio sa dimandha: Perchè ti ostini a scrivere sempre e soltanto in italiano?

E no ti naro totu su chi apo pentzau a iscritu de is Sardos chi sighint a foedhare e iscríere in italianu cun is Sardos e mancari in Sardigna etotu (potzo cumprèndhere is emigraos, ma prus pagu is chi faent che a sa “gente arrúbia” chi est unu pagu de tempus in su lagu Nakuru, un’àteru pagu in s’istagnu de Molentàrgius o in sa Camargue francesa); ma naro chi is Sardos, chi portaus sa “crae” in manu po intrare a domo nosta, no aus ancora iscobertu s’istampu de sa crae in sa porta chi portaus ananti e provaus o a che intrare de una fentana, o de sa teulada o inderetura che ndhe betare un’ala de muru. Is capacidades giai no mancant. Nosi acuntentaus, sighendho a prànghere, a istare in terra nosta che in terra angena, si custu puru est a èssere in su mundhu, e própriu in d-unu mundhu fatu a bidha. Si custu puru est a èssere gente.

1)   Mario Puddu est nàschidu in Illorai su 1944 in famíllia de massajos pòveros, Antoni e Pepa Dore. In pitzinnia at fatu a s’atenta s’àter’iscola, cussa de sa vida in bidha e in campu, massaju/pastore, ma at istudiadu puru (tres dipromas), innantis a sa sola e apustis in s’universidade de Castedhu, ue s’est laureadu in pedagogia cun una tesi in psicologia isperimentale pro chircare de cumprendher s’efetu chi faghet sa mancada de su babbu in sos fizos de sos emigrados. Dae tandho professore in s’iscola média, at istudiadu cust’iscola chi ómines de cabbale an cussideradu “nemica” e at iscritu unu romanzu autobbiogràficu-sàgiu, Alivertu, ue, contendhe s’àter’iscola, mustrat cantu in Sardigna s’iscola-istitutzione – nàschida e guvernada in aterue – est atesu dae s’identidade de bisonzos e diritos-doveres de sos Sardos.
Torradu in se apustis de s’imbriagadura in s’iscola italiana (1970), iscoberit sa limba ei su sentidu de sa zente e de sa terra nadia, istúdiat cun apentu istória e limba de sos Sardos e faghet pro cussu fortza paris cun cantos cheren vida e balia pro sa natzione sarda. Pro cussu at iscritu poesias, a séberu prubbicadas in Pro chi líbbera torres e sias! e, fatu contu de s’importu de sa limba, in s’87 ponet manu a cuncordare unu ditzionàriu de totu su sardu chi potat comintzare a esser che a totu sos normales ditzionàrios, aina de istúdiu e connoschéntzia de sa limba, regulada e normalizada de s’iscritura.
S’òpera prubbicada de s’Editore Condaghes in su mes’e maju 2000 – e ue at collidu materiale fintzas a sa de 449 òperas lézidas de literadura e de istúdiu –, est apenas s’istérrida de un’òpera chi unu cras, gràtzias a cantos an azuadu e an a sighire a bi triballare, at a esser prus afinada, prus rica puru e cun sa tradutzione in bator de sas printzipales limbas europeas.

Biografia tratta da http://www.ditzionariu.org/autore.asp

Featured image, cover de “Grammàtica de sa limba sarda” di Mario Puddu, Edizioni Condaghes, 2008.

Tagged as: Cultura, digital journalism, Giornalismo online, giornalista digitale, lingua sarda, LSC, mario puddu, opinioni online, Rina Brundu, Rosebud - Giornalismo online, Sardegna, sardismo, sardu de mesania

Categorised in: 1, Rina Brundu, Sardegna, Tutti gli articoli


Potrebbero interessarti anche :

Ritornare alla prima pagina di Logo Paperblog

Possono interessarti anche questi articoli :