Magazine Informazione regionale

Ma sas limbas non sunt che preda

Creato il 12 novembre 2010 da Zfrantziscu
de Larentu PuscedduSas limbas non sun che-i sa preda chi non si tremet e pro la moer che la deves secare. Sunu prus a prestu che-i sas bonas bichinas de unu tempus, chi cando lis mancaiat su pane si lu prestaian a pare. Si osserbamus sa limba sarda chena s’avrore de sa sientzia filologica o limbistica, su caminu no lu devet indittare s’istoria conomica e su bonu sensu .Medas paraulas chi usamus oe non bi podian esser in su vocabolariu nostru. E tando ite si fachet? Sa paraula si prestat dae un’atera limba. E custu sutzedit a totu sas limbas e prus e prus a s’ingresu, faeddadu e iscrittu in mesu mundu e bantadu dae medas sardos pro s’intender internatzionales. Ma s’ingresu cantas furas est fachende galu oe da su latinu… In sa limba de sos pastores e massajos sa ricchesa est manna, prus de s’ italianu. E si “ Volpe” est “Volpe” e gai arreat, in sardu, imbetzes, podimus narrer e iscrier “matzone”, “grodde”, “mariane”. Esempios goi nde podimus facher ateros e ateros.Ma pro incurtziare su chistionu, cherzo facher carchi esempiu de paraulas chi pro su limbazu de cada die nos amus prestadu: Televisione, Radio, Calculadore, Frigoriferu, Telefono e gai sichinde. E datu chi semus obrigados a las usare, a parrer meu, fachen parte, peri custas, de sa limba sarda. Gai est sustzessu e sutzedit a sa limba italiana. In custa esistin sas paraulas “lampo”, e “carculadore” e medas naran o iscrien Flash e Computer. E custu est peus de pedire unu prestidu. Ma, narat su ditzu, in s’ortu de su lacanarzu su caule creschet de prus. Imbetzes, si faeddande o iscriende in sardu usamus sa paraula tecnologia, in medas murrunzan che pitzinneddos vissiosos. Sas limbas caminan paris chin s’omine in sa creschida economica e culturale sua. Tzertu semus abituados a sa limba poetica, a sas cantones, a sos poetas de parcu, a s’armonia de sa limba de donzi die. A sa chi faeddamus cun sos amicos, in sos tzilleris, in sa familia. In sa prosa non podet esser gai. Abituados dae seculos solu a su faeddu, sa lettura est peleosa. Ma l’est istada peri cando nos an obrigadu a istudiare sa limba italiana. Comente si siat, non b’at obrigu a lezere sa prosa in limba, ma non si alanzat nudda chena suore. E si sa limba iscritta devet galu facher passos mannos, nemos at su dirittu de narrer che est menzus ch’abarret firma. E a sos chi abochinan irrocande contra a custu caminu, lassamulos abochinare... 

Ritornare alla prima pagina di Logo Paperblog